Een cv bouw je niet in de klas
“Werkervaring vereist.” Die drie woorden zijn voor veel studenten en starters een struikelblok op vacaturesites. Maar hoe bouw je die ervaring op als je nog aan het studeren bent? Het antwoord ligt verrassend genoeg niet (alleen) in de collegebanken. Volgens een rapport van de Europese Commissie (2023) beschouwt 61% van de werkgevers extracurriculaire ervaring als doorslaggevend bij het aannemen van jonge professionals. Praktijkervaring buiten de lessen om is dus geen extraatje — het is essentieel.
In een wereld waarin diploma’s steeds minder onderscheidend zijn, telt wat je doet vaak meer dan wat je weet. En de manieren waarop studenten vandaag de dag praktijkervaring opdoen zijn talrijker en creatiever dan ooit. Van vrijwilligerswerk tot startups, van hackathons tot stageplekken in het buitenland — de mogelijkheden zijn bijna eindeloos, mits je weet waar te kijken.
In dit artikel onderzoeken we hoe je als student of jonge professional praktijkervaring kunt opbouwen buiten het formele onderwijs om. We duiken in de verhalen van mensen die het al deden, leggen uit waarom het werkt, bespreken de valkuilen, en kijken vooruit naar hoe deze trend zich ontwikkelt. Met inzichten uit de praktijk, onderbouwd door onderzoek en interviews met experts. Of je nu een student, ouder, loopbaanadviseur of werkgever bent: dit artikel laat zien dat leren niet ophoudt bij de les.
De les die je niet krijgt: leren door te doen
Onderwijsinstellingen doen hun best om praktijkgericht te zijn, maar veel vaardigheden leer je pas echt door ze toe te passen. Denk aan onderhandelen, projectmanagement of klantcontact — allemaal lastig over te brengen via een PowerPoint-presentatie. Volgens professor Anka Mulder, voormalig rector van de TU Delft, is praktijkgericht leren essentieel: “Studenten ontwikkelen pas echt professioneel gedrag wanneer ze worden geconfronteerd met échte situaties, buiten het klaslokaal” (Mulder, 2021).
Een treffend voorbeeld is Esmee (22), student communicatie, die tijdens haar studie vrijwilligerswerk deed bij een lokale stichting. “Ik was verantwoordelijk voor de social media en persberichten,” vertelt ze. “Pas toen merkte ik hoeveel er komt kijken bij het beheren van een merkstem. Het ging niet alleen om taal, maar ook om timing, strategie, en reputatie.” Die ervaring leverde haar later een stage op bij een pr-bureau — niet haar cijferlijst.
Praktijkervaring kan dus ontstaan op plekken die in eerste instantie niet ‘professioneel’ lijken. Denk aan:
- Bijbanen met verantwoordelijkheid (horeca, retail, klantenservice)
- Meewerken aan evenementen of festivals
- Starten van een eigen (klein) project of onderneming
- Actief zijn in een studentenvereniging of belangenorganisatie
- Vrijwilligerswerk, ook internationaal via organisaties als AIESEC
Wat al deze vormen gemeen hebben? Ze vragen initiatief, en precies dát is wat werkgevers waarderen.
Waarom buiten de lijntjes kleuren loont
Praktijkervaring buiten het curriculum is meer dan alleen ‘leuk voor erbij’. Het is vaak een indicatie van karaktereigenschappen die moeilijk te meten zijn: doorzettingsvermogen, creativiteit, leiderschap. Een studie van LinkedIn (2022) wijst uit dat soft skills zoals communicatie en teamwork in meer dan 80% van vacatures als doorslaggevend worden genoemd, soms boven technische vaardigheden.
Wat maakt dit soort ervaringen zo waardevol?
- Je leert jezelf kennen. Buiten de vaste structuur van school ontdek je wat je goed kan — én waar je nog in kunt groeien.
- Fouten maken mag. Buiten de formele setting van een leslokaal is er meer ruimte om risico’s te nemen zonder grote gevolgen.
- Netwerken ontstaat vanzelf. In de praktijk werk je samen met mensen uit verschillende sectoren, leeftijden en disciplines.
- Je cv wordt menselijker. Werkgevers zien liever een kandidaat met initiatief dan een lijstje met cijfers.
Neem bijvoorbeeld het verhaal van Samir (24), student software engineering, die meedeed aan een landelijke hackathon. Zijn team ontwikkelde in 48 uur een app voor realtime crowd control bij festivals. “We wonnen niet,” lacht hij, “maar ik werd drie weken later benaderd door een deelnemende jurylid met een baanvoorstel.”
Samir’s ervaring illustreert een belangrijk punt: niet het eindresultaat, maar het meedoen, leren en zichtbaar zijn is wat telt.
Misvattingen die je kansen kunnen beperken
Toch zien veel studenten praktijkervaring als iets wat pas komt ná het diploma. Die misvatting is hardnekkig — en onterecht. Volgens loopbaanexpert Aaltje Vincent ligt daar juist de valkuil: “Wie wacht tot na de studie om werkervaring op te doen, mist jaren waarin het leren door doen het meeste oplevert” (Vincent, 2022).
Hier zijn enkele veelvoorkomende denkfouten — en hoe je ze kunt ombuigen:
- “Ik heb geen tijd.” Begin klein. Eenmalige projecten of online vrijwilligerswerk zijn ook waardevol.
- “Ik heb niets te bieden.” Iedereen heeft vaardigheden. Denk aan talenkennis, digitale vaardigheden, sociale intelligentie.
- “Vrijwilligerswerk telt niet mee.” Toch wel. Recruiters waarderen inzet en initiatief, ongeacht of het betaald is.
- “Het moet bij mijn studie passen.” Dat is niet noodzakelijk. Juist ervaringen buiten je vakgebied verrijken je profiel.
Er bestaat ook angst om te falen. Maar in de praktijk is het falen vaak de grootste leermeester. Een interview met ondernemer Hella Hueck in FD Persoonlijk (2023) bevestigt dit: “De fouten die ik maakte tijdens mijn bijbaan als tiener hebben me weerbaar gemaakt in mijn huidige werk.”
De les? Wacht niet op perfectie. Begin, probeer, reflecteer, en herhaal.
De toekomst is hybride leren
Met de opkomst van microcredentials, hybride leeromgevingen en digitale portfolio’s, verschuift de grens tussen leren en werken. Volgens het World Economic Forum (2024) zal in 2030 meer dan 50% van alle vaardigheden in een gemiddelde baan anders zijn dan nu. Dat betekent dat levenslang leren — en dus ook levenslang doen — de norm wordt.
Initiatieven zoals JINC, Young Impact en Skills Dojo spelen daar al op in door jongeren te laten experimenteren met verschillende rollen, branches en projecten. Steeds vaker worden ook online platforms zoals Coursera of edX gekoppeld aan praktijkopdrachten of stages.
Voor onderwijsinstellingen ligt hier een uitdaging én kans. Door extracurriculaire activiteiten actief te integreren in leertrajecten kunnen ze studenten voorbereiden op een dynamische arbeidsmarkt. En werkgevers? Die kijken steeds minder naar de papiertjes en steeds meer naar het verhaal erachter.
“Wie nu begint met experimenteren, bouwt niet alleen ervaring op — maar ook een voorsprong.” — HR-expert Marieke Schuurman, in NRC (2024)
Dus: ben je nog aan het studeren? Of begeleid je iemand die dat doet? Kijk dan eens buiten de les. De werkvloer ligt misschien dichterbij dan je denkt — in het buurthuis, tijdens een zomerkamp, of achter je laptop bij een online project.
En nu jij: wat ga jij vandaag doen dat telt morgen?
De wereld verandert snel, maar de behoefte aan mensen die initiatief tonen, blijft constant. Wat zou er gebeuren als je vandaag nog een eerste stap zet richting praktijkervaring buiten je studie om? Denk aan een projectje, een stageplek, of zelfs een mailtje naar iemand die je inspireert.
Welke ervaring buiten de lessen om heeft jouw loopbaan gevormd — of zou dat kunnen doen?
